Elastomerler
Elastomerler, iyi yalıtım sağlayan, kolay deforme olmayan, farklı şekiller halinde kalıplanabilen bir bükülebilir plastik malzeme kategorisidir. Doğal ve suni kauçuk malzemeler, özel bir polimer türü olan elastomerler arasındadır. Elastomerler, kaykay tekerlekleri, tenis ayakkabılarının tabanları, hoparlör kablolarını ve telefon hatlarını saran yalıtımlar gibi birçok uygulama alanında karşımıza çıkmaktadır.
- Geçmiş
- Özellikler
- Uygulamalar
- Süreçler
- Geri Dönüşüm
- SSS
Geçmiş
Yaygınlaşan ilk elastomer doğal kauçuk olmuştur. Yaşan bir organizmada oluşan bu elastomer, süte benzer bir sıvıda askıda kalan ve lateks olarak bilinen, çoğu tropikal ve subtropikal ağaç ve funda kabuklarının iç kısımlarında dolaşım halinde olan katılardan oluşur.
Günümüzde doğal kauçuk, kauçuk pazarının yaklaşık olarak yalnızca dörtte birini oluşturur; pazarın geri kalanı 19. yüzyılda kısmen bilinen ancak 20. yüzyılın ikinci yarısına kadar yani İkinci Dünya Savaşı öncesinde ticari olarak uygulanmayan, kimyasal işlemler aracılığıyla sentetik olarak üretilen kauçuklardır.
Doğal ve sentetik kauçuk, lateks veya sert, kuru bir malzeme olarak üretilir, balyalar haline getirilerek ürün imalatçısına gönderilir. Bu ham polimerlerin yapısı çeşitli katkı maddeleri kullanılarak büyük ölçüde değiştirilip kullanışlı ürünler haline getirilir.
Özellikler
Bu eşsiz polimerlerin kendisine has birçok özelliği vardır:
- Yumuşatılıp reçine haline getirildiğinde kolayca şekil verilebilir
- Sertleştiğinde, sıcaklık değişimlerinden ve esneme veya sıkışma gibi baskılardan etkilenmez
Buna ek olarak:
- darbelere karşı çok dayanıklıdır,
- kolay çizilmez,
- çeşitli kimyasalların yol açacağı korozyonlara dirençlidir,
- nem veya su submersiyonuna karşı dayanıklıdır.
- Akım iletmemesi sebebiyle elektroniklerde çok iyi yalıtım sağlar. Farklı kablolara kıyasla yoğun ve koruyucudurlar.
Bu polimerlerin bir diğer yararlı özelliğiyse diğer malzemelere "karışarak" veya eklenerek belli özelliklerini güçlendirebilmesidir. Diğer polimer türleri sayesinde yüksek sıcaklıklarda sertliğini koruyabilir veya ozon gazında bozunabilir. Elastomerler metal, sert plastik gibi birçok malzemeyle veya farklı kauçuk türleriyle uyumlu şekilde kolayca bir arada kullanılabilir.
Uygulamalar
Elastomerler, çeşitli kauçuksu çekillere kolayca girebilen kullanışlı ve çok yönlü maddelerdir.
Çoğu sektör, elastomerlerden elde edilen parçalarla yürümektedir:
- otomobiller
- spor
- elektronik
- montaj fabrikaları
Süreçler
Elastomerlerin ve elastomer ürünlerin imalatı genelde şu adımlardan oluşur:
- bir formül hazırlanması ve hammaddelerin seçimi;
- bileştirme;
- şekil verme ve sertleştirme.
Şekil verme işlemi presleme, enjeksiyonlu kalıplama, kalandırlama veya yaklaşık 150 ila 200°C arasındaki sertleştirme sıcaklığında ekstrüde etme işlemlerinden oluşabilir.
Geri Dönüşüm
Geri dönüşüme ilişkin karşılaşılan sorun, kimyasal çapraz bağlı polimerler olan elastomerlerin eritilememesi ve yeniden şekil vermeye müsait olmamasıdır. Bu açıdan plastiklerden büyük ölçüde ayrılırlar.
Mevcut teknolojide ufalanmış kauçuk yığınlarının harmanlanarak yeni kauçuk matrislere dökülmesi söz konusudur, bu nedenle fiziksel özelliklerinin büyük ölçüde bozulması kaçınılmazdır. Bu durum, işlemlerin sertleştirme işleminden arındırılması yönündeki çaba ve gelişmeleri açıklamaktadır.
